Sztuczna inteligencja (AI) stała się na tyle inteligentna, że zaczęła kwestionować klasyczne paradygmaty odkrywania i tworzenia zapachów. Przez stulecia przemysł perfumeryjny polegał na doskonale dostrojonych ludzkich perfumiarzach, którzy doskonalili swoje umiejętności przez lata rygorystycznych szkoleń i praktyk.
Oto kilka godnych uwagi przykładów: Mistrzyni perfum Anne Flipo stworzyła kultowe zapachy, w tym La Vie Est Belle Lancôme i Libre YSL, Dominique Ropion jest mózgiem (i nosem) stojącym za Portrait of a Lady Frédérica Malle i Invictus Paco Rabanne, a Rodrigo Flores-Roux jest odpowiedzialny za Happy Clinique i Neroli Portofino Toma Forda.
Każdy z nich wymyślił wyjątkowe zapachy, ale łączy ich to, że ich kunszt wymaga mistrzowskiego opanowania składników, głębokiego zrozumienia kompozycji i oczywiście bezbłędnego zmysłu węchu.
Zazwyczaj w tworzeniu perfum bierze udział ponad 100 osób i szereg kroków: brief klienta jest wysyłany do domu perfumeryjnego, a następnie wewnętrzny zespół — w tym perfumiarze, ewaluatorzy, dział sprzedaży, dział regulacji i marketingu — pracuje nad stworzeniem zapachu na podstawie oczekiwań klienta.
Formuła trafia do laboratorium, gdzie początkowo powstają perfumy, a następnie zespół przedstawia je klientowi, który może je skierować do produkcji lub odesłać w celu udoskonalenia zapachu. W przypadku tego historycznie długiego procesu nawet niektórzy najwięksi eksperci są otwarci na znaczne usprawnienie harmonogramu.
Jedną z takich osób jest Calice Becker – wiceprezes perfumiarzy w firmie Givaudan (największy na świecie producent substancji zapachowych), dyrektorka szkoły perfum Givaudan w Paryżu i osoba odpowiedzialna za zapach Dior J’Adore oraz innych kultowych zapachów.
W 2018 roku dostrzegła możliwość usprawnienia skomplikowanego procesu rozwoju perfum i stanęła na czele narodzin Carto, narzędzia opartego na sztucznej inteligencji, które jest „mózgiem” ekranu dotykowego, który może błyskawicznie wyczarować próbki nowych zapachów na zawołanie.
„Zazwyczaj dostępna paleta [składników, z których perfumiarze korzystają, aby stworzyć zapach] perfumiarza wynosi od 1000 do 2000”, wyjaśnia Becker. Dzięki umiejętności „pomyślenia” o prawie 5000 składnikach z całego świata — od haitańskiej wetywerii po laotańską benzoes — wiedza Carto jest pięć razy większa niż wiedza, którą mógłby przyswoić ludzki perfumiarz.
Korzystając z wizualnej „mapy wartości zapachów” Carto AI i perfumiarze mogą tworzyć innowacyjne kombinacje i natychmiast przekształcać je w próbki zapachów za pomocą robota. Calice Becker mówi, że Carto ma działać jako narzędzie pomagające perfumiarzom tworzyć „szybkie” szkice zapachów, z których mogą korzystać, choć nie oznacza to, że nie mogą to być gotowe do wprowadzenia na rynek zapachy.
Niektórzy nazywają to mianem ChatGPT w dziedzinie rozwoju zapachów. Ze względu na umowy z markami Givaudan nie może potwierdzić dokładnej liczby publicznie dostępnych zapachów stworzonych przez Carto, ale firma może podać przykład She Was an Anomaly marki Etat Libre D’Orange.
Ma to być trampolina do innowacji i może pomóc określić poziom składników potrzebnych do spełnienia zaktualizowanych norm bezpieczeństwa.
„Wykorzystanie AI jako narzędzia przy tworzeniu zapachów jest bardzo ekscytujące” — mówi Carlos Huber, niezależny twórca perfum i założyciel Arquiste. „Myślę, że istnieje ogromny potencjał, aby stworzyć przyszłość bardzo wyrafinowanej i precyzyjnej perfumerii”.
Nie przeważa to jednak nad tym, co historycznie „wlewano” do flakonów. „AI nigdy nie zastąpi w pełni perfumiarza lub projektanta perfum. Zawsze będzie mu brakowało ludzkiego pierwiastka”.
Czy roboty mają wyczucie tego, co chciałbyś poczuć? Projektantka perfum Mindy Yang jest optymistką i wierzy, że technologia AI sprawi, że perfumy będą bardziej osobiste niż kiedykolwiek.
Według niej wyzwania (i możliwości) leżą w zharmonizowaniu analitycznych umiejętności AI z ludzkim akcentem w sercu tworzenia perfum. „Należy pamiętać, że perfumy to forma sztuki głęboko zakorzeniona w ludzkiej kulturze i historii” – mówi.
Mimo to nie możemy jeszcze do końca pojąć tej koncepcji. Wszyscy miłośnicy zapachów rozumieją jej moc: jak szczęśliwi czujemy się, gdy czujemy charakterystyczny zapach ukochanej osob , w jaki sposób pewne zapachy pozwalają nam przekroczyć czas i w jaki sposób zapach może wpływać na nasze emocje.
Czy potrzebujemy robota, który będzie naszym szóstym zmysłem? Przyszłość pokaże.