Gdy myślimy o luksusie, wyobrażamy sobie drogie samochody, ekskluzywną biżuterię czy designerskie ubrania. Jednak włoski artysta Maurizio Cattelan poszedł o krok dalej, tworząc dzieło sztuki, które łączy ekstrawagancję z codziennością w najbardziej dosłowny sposób. Jego rzeźba zatytułowana „America” to w pełni funkcjonalna toaleta wykonana ze szlachetnego złota, która już wkrótce trafi pod młotek na aukcji Sotheby’s.
Dzieło sztuki o wadze ponad 100 kilogramów
Aukcja zaplanowana jest na 18 listopada w Nowym Jorku, a cena wywoławcza wyniesie około 10 milionów dolarów. Co ciekawe, ostateczna kwota będzie zależeć od aktualnej ceny złota na rynku światowym, ponieważ toaleta waży ponad 101 kilogramów czystego kruszcu. Dom aukcyjny Sotheby’s określa ją jako przenikliwy komentarz na temat zderzenia produkcji artystycznej z wartością towaru.
Maurizio Cattelan, którego nazwisko kojarzy się z prowokacyjnymi dziełami, zasłynął również bananem przyklejonym do ściany taśmą klejącą, który sprzedano za ponad 6 milionów dolarów. Tym razem artysta postanowił przemówić językiem jeszcze bardziej bezpośrednim, kwestionując współczesne pojmowanie luksusu i wartości.
Historia kradzieży i kontrowersji
Złota toaleta to nie tylko obiekt artystyczny, ale przede wszystkim symbol z barwną historią. W 2016 roku została zainstalowana w muzeum Guggenheim w Nowym Jorku, gdzie ponad 100 tysięcy zwiedzających mogło nie tylko ją podziwiać, ale także z niej korzystać. W 2019 roku doszło jednak do sensacyjnej kradzieży z angielskiego Blenheim Palace, a dzieło nigdy nie zostało odnalezione. Śledczy podejrzewają, że zostało pocięte lub przetopione.
Ciekawostką jest również fakt, że gdy administracja prezydenta Donalda Trumpa poprosiła muzeum Guggenheim o wypożyczenie obrazu van Gogha do Białego Domu, instytucja zaproponowała w zamian instalację złotej toalety. Propozycja została zignorowana.
Filozofia za miliony
Według Cattelana „America” ma być sztuką jednego procenta dla dziewięćdziesięciu dziewięciu procent społeczeństwa. Jak sam artysta zauważył, bez względu na to czy zjemy lunch za 200 dolarów czy hot doga za 2 dolary, efekt jest ten sam w kontekście toalety. To prowokacyjne stwierdzenie idealnie oddaje intencję twórcy, który przez całą karierę krytykuje system wartości w świecie sztuki.
David Galperin, szef działu sztuki współczesnej w Sotheby’s w Nowym Jorku, podkreśla że dzieło Cattelana jest przeciwieństwem bananu przyklejonego do ściany, ponieważ posiada ogromną wartość materialną, co stawia pytanie o proporcje między surowcem a artystyczną ideą.
Gdzie można zobaczyć „America”
Przed aukcją, która odbędzie się 18 listopada, złota toaleta będzie wystawiona w siedzibie Sotheby’s w Breuer Building w Nowym Jorku od 8 listopada. Zwiedzający będą mogli zobaczyć ją z bliska, choć tym razem już bez możliwości praktycznego wykorzystania.
To wyjątkowa okazja, by na własne oczy przekonać się, jak wygląda najbardziej kontrowersyjne dzieło sztuki XXI wieku.